Living in the Future’s Past: Hoe wil jij dat de toekomst eruitziet?

Milieufilms eindigen vaak met een call-to-action. Meestal wordt er dan precies voorgekauwd wat kijkers moeten doen. Het gevaar is dat sommigen dat al lang hebben gedaan, terwijl het voor anderen (nog) teveel gevraagd is. In beide gevallen een gemiste kans; de intentie om te veranderen was er immers. Dan de oproep van verteller en producer Jeff ‘The Dude’ Bridges aan het einde van Living in the Future’s Past! Hij vraagt de kijker bij zichzelf te rade te gaan: hoe wil jij dat de toekomst eruitziet? En hoe kun jij daaraan bijdragen?

Ga je niet vrijblijvend schuldig zitten voelen over de klimaatcrisis, het verlies van biodiversiteit en al die andere problemen waarvoor de wereld staat, zegt hij. Zoek iets wat bij je past en waar je goed in bent. Ga iets doen wat voor jou haalbaar is. Zo aangesproken worden, dwingt kijkers te reflecteren. Op de toekomst, hun eigen positie in de wereld, hun eigen gedrag, hun eigen verantwoordelijkheid.

Collectieve handelingen

[tekst loopt door onder de video]

Als verteller biedt Bridges context aan een hele rits talking heads uit verschillende wetenschappelijke hoeken. De documentaire laat zien hoe we in deze penibele situatie verzeild zijn geraakt zonder daarbij met een beschuldigende vinger te wijzen. Collectieve handelingen en beslissingen hebben de mensheid gebracht waar die nu is. Omstandigheden en de menselijke psyche hebben ons deze kant op gestuurd. Goedkope energie heeft het mogelijk gemaakt dat een deel van de wereldburgers op veel te grote voet ging leven.

Op zwart-witbeelden van de Amerikaanse oliewinning uit de jaren dertig spuit de olie spontaan uit de grond. De makers zetten hier geen beelden van teerzandwinning tegenover, maar vertrouwen erop dat de kijker begrijpt: die tijd is voorbij. Dat onze samenleving moet veranderen, is evident. De vraag is alleen hoe.

Superorganisme

Een belangrijk punt dat meerdere keren terugkomt is dat mensen, net als mieren of bijen, onderdeel zijn van een superorganisme. Onze hele geglobaliseerde samenleving is een ingewikkeld en lastig te doorgronden netwerk, waarin iedereen en alles een rol heeft en waarvan we allemaal afhankelijk zijn. Ooit dachten we dat de Aarde het centrum van het universum was, of dat we superieur waren aan andere dieren, vertellen verschillende experts. Onderdeel van de oplossing is een bescheidener zelfbeeld en gelijkwaardigheid tussen mens, dier en natuur. Maar ook dat we ons bewust worden van onze rol: ook als klein radartje kunnen we een bijdrage leveren.