Kadir van Lohuizen: Na ons de zondvloed
Met zijn camera als glazen bol probeert fotojournalist Kadir van Lohuizen de toekomst van laaggelegen landen als Nederland zichtbaar en tastbaar te maken. In de vierdelige tv-serie Na ons de zondvloed bezoekt hij plekken waar de zeespiegelstijging nu al zijn tol eist. Denk aan Bangladesh, Indonesië, de Marshall Eilanden, de Verenigde Staten en ook Terschelling.
Prettig is dat hij zijn eigen emoties (en wellicht frustraties) voor zich houdt. Hij laat de fragmenten voor zich spreken of zet ze met lichte verbazing en ironie in perspectief. Geen overdreven filosofisch gelul of morele verontwaardiging. Trek zelf je conclusies maar.
Dat mensen heel lang op de rand van de vulkaan blijven dansen, wordt al snel duidelijk. In Miami worden benedenverdiepingen in sommige buurten niet meer bewoond. In een arme wijk van Jakarta is zestig centimeter water in en rond je huis het nieuwe normaal. Maar ook rijken redeneren potentiële gevaren weg. Als het noorden van Florida door een onverwacht heftige orkaan wordt getroffen, móet Van Lohuizen erheen. Zelfs dan ziet een bewoner wiens huis door de zee tientallen meters verderop is neergekwakt het nut van kustbescherming niet in.
Verontrustende spiegel
Knap is dat Van Lohuizen goed weet wanneer hij moet zwijgen. Als mensen die alles kwijt zijn geraakt door een overstroming of dijkdoorbraak denken dat er niets aan te doen is of het in de handen van God leggen, is die stilte veelzeggend. Van gewone burgers is dat begrijpelijk. Maar de autoriteiten weten wel beter, toch? Nou nee. In Bangladesh, waar het vechten tegen de bierkaai is met nauwelijks financiële middelen, toont Van Lohuizen nog medelijden voor de verantwoordelijke ambtenaar. Voor het hoofd van de afdeling herstel en weerbaarheid van New York heeft hij minder geduld. Ook hier is geen langetermijnvisie op de stijgende zeespiegel. Terwijl op de achtergrond nog wat halve antwoorden na-echoën, rijdt Van Lohuizen alweer door de hectiek van de stad.
Bij een enkeling is er meer realiteitszin. Een groene politicus noemt Miami een terminale patiënt. Je kunt het leven prettiger maken en verlengen, maar het blijft eindig. Ook Amsterdam en Rotterdam zullen er volgens hem aan moeten geloven. Die gedachte durven de meeste Nederlanders niet eens toe te laten. In zoverre houdt de serie ons een verontrustende spiegel voor.
Na ons de zondvloed, regie Martijn Blekendaal, te zien vanaf 20 oktober om 20.20 uur op NPO2.
De tentoonstelling Rijzend water, met foto’s die Kadir van Lohuizen oa tijdens deze reis maakte, is t/m 10 mei 2020 te zien in het Scheepvaartmuseum in Amsterdam.