Maak je eigen routekaart naar een gasloos huis
Linksom of rechtsom, Nederland wordt aardgasvrij. Maar hoe dan? De gemeente heeft de wijsheid niet in pacht. De overheid ook niet. Energieadviseurs en klimatologen waarschijnlijk ook niet.
Help, mijn wijk gaat van het gas, schreef ik eerder. “Zo snel mogelijk na 2021”, volgens de gemeente. Hoewel ik nog steeds twijfel over de uiteindelijke klimaatwinst, ben ik wel blij met de urgentie. “Actie!”, roep ik al jaren, met de milieubeweging mee. Nu moeten we het gaan waarmaken. Kom maar op met die warmtetransitie, zoals de opdracht om heel Nederland van het gas te halen steeds wordt genoemd. De grote vraag blijft wel: hoe dan?
In de Van der Pek-buurt, iets verderop is de gemeente volgens Het Parool van plan om een warmtenet aan te leggen. Die wijk krijgt extra geld van het Rijk, net als 26 andere Nederlandse wijken, werd onlangs bekend. Proeftuinen worden ze genoemd. Toch jammer dat wij daar niet bij zitten. Want geld is nu juist mijn grootste zorg. Met de bereidheid zit het wel snor.
Wat me niet gerust stemt, is dat de gemeente in het artikel zegt dat het alternatief voor het warmtenet – all-electric met warmtepompen – drie keer duurder uitvalt. Over wat er duurzamer is of comfortabeler is, lees ik geen woord. Bij de twee bijeenkomsten die ik bezocht, viel me ook al op dat die hoge kosten van all-electric steeds weer terugkomen. Is het dan een onhaalbare kaart? Dat weiger ik zomaar te geloven.
Wakker liggen
Een buurvrouw van een paar huizen verderop heeft mijn eerdere artikel gelezen. “Fijn, ik lees gewoon jouw stukjes, dan hoef ik me er niet in te verdiepen”, reageert ze opgeruimd. Ze lijkt er geen nacht van wakker te liggen (zoals ik al vele). Oh jee, moet ik nu de kar gaan trekken? Ik verdrink in de enorme lading elkaar tegensprekende artikelen over de zin en onzin van stoppen met gas. Waar vind ik objectieve informatie? En hoe neutraal ben ik zelf, met mijn wantrouwen voor warmtenetten en van oorsprong fossiele bedrijven? De vaak aangehaalde opmerking van Einstein lijkt me hier van toepassing: “We kunnen een probleem niet oplossen met de denkwijze die het heeft veroorzaakt.”
Gelukkig zijn er in de buurt meer mensen die actief naar oplossingen willen zoeken. Voor de commissie aardgasvrij van onze belangenvereniging van huiseigenaren hebben vijftien mensen zich aangemeld, waaronder ik. De eerste bijeenkomst volgt deze maand. Op de agenda staan naast het onderzoeken van de alternatieven voor gas, ook de mogelijkheden tot gezamenlijke inkoop van zonnepanelen. Het stemt me hoopvol, hoewel ik me ook realiseer dat het maar de vraag is of we het proces als bewoners nog kunnen beïnvloeden. Sinds de informatieavond in mei hebben we van de gemeente niets nieuws gehoord.
All-electric
Geen reden om te gaan zitten afwachten. Wat je wel kunt doen, is je informeren en je eigen situatie, wensen en financiën in kaart brengen. Een paar buren hebben al een energieadviseur van de gemeente over de vloer gehad. Die vloer moet geïsoleerd worden, is het advies aan enkele van hen. Wij hebben dat een tijdje geleden al laten doen. De gasrekening duikelde omlaag. Zelf hebben we ook een energiescan gehad. Gratis en toegesneden op onze situatie. Een uur lang stelt de adviseur ons vragen en bespreken we de opties. Ze weet al dat ik graag all-electric zou gaan, dus van het gas af en elektrisch verwarmen.
Ons energieverbruik blijkt wat hoger dan gemiddeld, mede omdat onze afwasmachine en koelkast hard aan vervanging toe zijn. Staat in de planning, verzekeren we de adviseur. In haar berekening neemt ze de extra kosten van kiezen voor het allerduurzaamste witgoed mee in haar berekeningen. Een investering die ons over tien jaar toch tweehonderd euro oplevert. Het doet even pijn, maar dan heb je ook wat.
Kostenplaatje
Zo blijkt eigenlijk het hele kostenplaatje, als je het over tien jaar uitsmeert, best wel mee te vallen. We draaien niet quitte, maar we zijn ook geen dertigduizend euro lichter. Onze hypotheekverstrekker heeft een ontzettend coulante speciale regeling, die het allemaal redelijk haalbaar maakt. Het is enorm goed voor mijn nachtrust.
Hoewel het om een ruwe schatting gaat en overal echte experts voor ingeschakeld moeten worden, geeft zo’n scan wel een concreter toekomstbeeld. Alles hoeft ook niet in een keer geregeld te worden, legt ze ons uit. Begin vast met enkele zonnepanelen en houd er met je opstelling rekening mee dat er later nog panelen bij kunnen komen, bijvoorbeeld.
Vaak zijn er ook voordelen, een minder vochtig of tochtig huis bijvoorbeeld. Vloerverwarming leek ons altijd al ontzettend fijn, dat zou in combinatie met een warmtepomp te verkiezen zijn. En het geeft je ook minder het gevoel dat je een speelbal bent van de politiek of van het bedrijfsleven. Zij proberen ook maar gewoon grip op de situatie te krijgen.
Tureluurs
Ik zou iedereen aanraden op tijd na te denken over wat er voor jou persoonlijk wenselijk en haalbaar is. Kabinetsplannen veranderen voortdurend. Je zou er tureluurs van worden. Gasbelasting omhoog en dan toch weer niet. Het gaat met vallen en opstaan, voor de burger, de gemeente en ook de overheid. De gemeente heeft de wijsheid niet in pacht. De overheid ook niet. Energieadviseurs en klimatologen waarschijnlijk ook niet. De realiteit is dat we met zijn allen aan het uitzoeken zijn hoe we fossielvrij kunnen worden. We zijn er allemaal onderdeel van. Jij als burger dus ook.
Hoe actiever burgers zijn in het verduurzamen van hun huizen, hoe sneller de techniek zich zal ontwikkelen. Dat voorkomt een boel onrust. Wij voelen de hete adem van het warmtenet in onze nek. Met een beetje pech hebben we helemaal geen keuze en zijn we verplicht aansluitingskosten op het warmtenet te betalen. Dan kun je alsnog wel all-electric gaan, maar die extra kosten maken de financiële haalbaarheid wel iets ingewikkelder.
Zijlijn
Je eigen routekaart naar een zo duurzaam mogelijk huis weerhoudt je ook van onhandige beslissingen. Zo hebben wij vorige zomer drie dakramen laten plaatsen. Geweldig mooi licht, hebben we nu. Maar wel minder ruimte voor zonnepanelen. Achteraf hadden we op zijn minst de positie van de ramen kunnen afstemmen met de afmetingen van de zonnepanelen. Nu blijkt dat precies verkeerd uit te vallen. Typisch geval van jammer dan.
De vorige keer eindigde ik met de zin: is het eigenlijk wel eerlijk om een burger daarmee op te zadelen? Inmiddels ben ik ervan overtuigd dat je als burger niet aan de zijlijn kan blijven staan. Dit is te belangrijk om aan de overheid en het bedrijfsleven over te laten. Als burger kun je helpen de warmtetransitie vorm te geven. Be the change you wish to see in the world.